जिल्ह्याविषयी

• बृहन्मुंबईचे दोन महसूली शहर, मुंबई शहर आणि मुंबई उपनगर जिल्ह्यांमध्ये विभाजन झाल्याने 1 ऑक्टोबर, 1990 ला मुंबई उपनगर स्वतंत्र जिल्हा म्हणून घोषित केला. त्यापूर्वी मुंबई उपनगर हा मुंबई शहर जिल्ह्याचा भाग होता.
• देशातील जनगणनेनुसार हा सर्वात मोठा जिल्हा आहे. सध्याची लोकसंख्या 93.56 लाख आहे.
• क्षेत्रानुसार, हे महाराष्ट्रातील दुसरा सर्वात लहान जिल्हा आहे. भौगोलिक क्षेत्र 369 चौ.किमी आहे.
• जिल्ह्याचे मुख्यालय वांद्रे (पूर्व) येथे आहे.
• प्रशासकीयदृष्ट्या कोकण विभाग अंतर्गत येतो.
• मुंबई उपनगर जिल्हा दोन उपविभागात विभागला असून, पश्चिम उपनगर आणि पूर्वउपनगर हे दोन उपविभाग आहेत.
• मुंबई उपनगर जिल्ह्यात 3 तालुके / तहसील म्हणजे अंधेरी, बोरीवली आणि कुर्ला आहेत. यात 87 गावे आहेत.
• मुंबई उपनगर जिल्ह्याचा अधिकार क्षेत्र वांद्रे ते दहिसर कुर्ला (चुना भट्टी) पासून मुलुंड पर्यंत आणि कुर्ला पासून आणि ट्रॉम्बे खाडी पर्यंत आहे.
• या जिल्ह्यात 4 लोकसभा मतदारसंघ आणि 26 विधानसभा मतदारसंघ आहेत.

महत्वाची स्थळे :

• माउंट मॅरी चर्च
• भाभा परमाणु संशोधन केंद्र
• इंडियन इंस्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी, पवई
• राष्ट्रीय केमिकल्स अँड फर्टिलायझर्स (आर.सी.एफ.)
• छत्रपती शिवाजी महाराज आंतरराष्ट्रीय विमानतळ
• आरे दूध कॉलनी
• आयएनएस हॅम्ला
• फिल्म सिटी (चित्रनगरी)

समुद्र किनारे: 

• जुहू चौपाटी
• मढ बीच
• मनोरी बीच
• अक्सा बीच
• गोराई बीच
• वर्सोवा बीच
• एरंगळ बीच

तलाव : 

• तुलसी तलाव
• विहार तलाव
• पवई तलाव

मनोरंजन ठिकाणे : 

• एस्सेल वर्ल्ड
• जल क्रीडा उद्दान
• गोराई काल्पनिक जमीन
• जोगेश्वरी

लेणी : 

• कन्हेरी लेणी
• जोगेश्वरी लेणी

नद्या : 

मिठी नदी :

मिठी नदी ही मुंबई उपनगर जिल्ह्यातील मुख्य नदी आहे. मिठी नदी विहार झोन परिसरात उगम पावते व दक्षिणेकडे व वांद्रे-कुर्ला संकुल मधुन वाहते आणि शेवटी माहीम बे येथे अरबी समुद्रात मिळते. त्याच्या दक्षिणेकडील मार्गाचा मोठा भाग भरतीसंबंधीचा कारणास्तव प्रभावित आहे. एकूण 13.5 किलोमीटर लांबीचे हे नदी पात्र आहे आणि 7295 हेक्टर क्षेत्रावरील पूरग्रस्त क्षेत्र जे पूर्व आणि पश्चिम उपनगरातील काही भाग व्यापते. वांद्रे-कुर्ला कॉम्प्लेक्सच्या माध्यमातून 3.5 किमीचा विस्तार आहे जो मुंबई मेट्रोपॉलिटन रीजन डेव्हलपमेंट अथॉरिटी (एमएमआरडीए) ने नियोजन आणि विकसित केली आहे.

दहिसर नदी (मंडपेश्वर) : 

मुंबई उपनगर जिल्ह्यात दहिसर नदी ही दुसरी मुख्य नदी आहे. संजय गांधी राष्ट्रीय उद्यानात असलेल्या तुळशी तलावातून (गुंडगाव) उगम पावते, भायंदर क्रीकमार्गे अरबी समुद्र भेटण्याआधी मागाठाणे, कान्हेरी, दहिसर, मंडपेश्वरमार्गे वाहते.

पोइसर नदी : 

संजय गांधी राष्ट्रीय उद्यानात (लाहुगड) उगम पावते, आकुर्ली, पोईसर, कांदिवली, वलनी, मालाड मधुन वाहते आणि मालाड खाडीमार्गे अरबी समुद्राला मिळते.

ओशिवरा नदी :

 फिल्म सिटी (गोरेगांव) मध्ये उगम पावते.मालाड क्रीकमार्गे अरबी समुद्राची भेट घेण्याआधी, दोन उपनद्या नदीत सामील होतात, एक नदी संतोष नगर मधून येते आणि दुसरी एक ओशिवरा मधून येते आणि आरे कॉलनी पुलाजवळ नदीला मिळतात.

भौगोलीक स्थिती :

भौगोलिक क्षेत्र :

• पूर्व – ठाणे खाडी मुलुंड पासून ते ट्रॉम्बे, विक्रोळी, घाटकोपर
• पश्चिम – अरबी समुद्र गोराई मनोरी पासून ते अंधेरी व वांद्रे पर्यंत मढ, जुहू समुद्र किनारे आहेत.
• दक्षिण – माहुल, मुंबई शहर जिल्ह्यातील माहीम खाडी.
• उत्तर – राष्ट्रीय उद्यान आणि ठाणे खाडी.